اسهال بیشتر در کودکان زیر 5 سال شایع می باشد، زیرا در دوران نوزادی الگوی دفع نوزاد با اسهال یا یبوست اشتباه در نظر گرفته شده است.
و همین امر می تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد.

اسهال معمولا از یک تا سه روز که ایجاد میشود مشکل جدی محسوب نمیشود و خود به خود بهبودی پیدا می کند.
اما اسهال در موارد شدید می تواند منجر به مشکلات جدی مانند سو تغذیه در کودکان شود.
در این مقاله جهت آگاهی از علائم و درمان آن همراه والدشو باشید:

اسهال چیست؟

افزایش تعداد دفعات دفع مدفوع بیش از سه بار در روز و تغییر شکل آن به ظاهری آبکی اسهال گفته می شود. گاهی اسهال به عنوان یک روش دفاعی برای دفع میکروب های وارد شده به بدن است.
مدت زمان اسهال حاد از سه روز تا یک هفته است و در موارد مزمن تا سه هفته زمان می برد.

علائم اسهال در کودکان
اسهال حالت آبکی دارد و گاها حاوی خون است که نشانگر افزایش چربی موجود در مدفوع است.
همچنین می تواند با علائم زیر همراه باشد:

تب
حالت تهوع
استفراغ
درد شکم
نفخ
بی اختیاری در دفع
کم آبی بدن

در کودکان عارضه اصلی کم آبی است که در اثر از دست دادن مایعات بدنشان ایجاد می شود و علائم کم آبی شامل: خشکی مخاط و دهان، کاهش اشک کودک، ادرار کم، بد بو و تیره رنگ بودن آن است.
معمولا علائم اسهال ممکن است شبیه سایر مشکلات سلامتی باشد و اسهال شدید ممکن است علامت ابتلا یک بیماری جدی باشد.
برای همین موضوع باید بیماری اسهال بررسی و درمان گردد.

دلایل بروز اسهال در کودکان

عفونت های باکتریایی: بسیاری از باکتری ها از جمله اشریشیا کُلی، سالمونلا، کمپیلوباکتر و شیگلا عامل اسهال هستند که اغلب پس از خوردن غذای آلوده باعث اسهال و استفراغ می شوند.

عفونت های ویروسی: نوروویروس و روتاویروس از جمله ویروسهایی هستند که باعث اسهال آبکی در نوزادان و کودکان خردسال می شود.
این عفونت ها در فصل سرما شیوع بیشتری دارند، البته واکسن روتاویروس می تواند محافظی در برابر این عفونت باشد.

عدم تحمل غذا، آلرژی غذایی و واکنش های دارویی نیز از دیگر علل اسهال هستند.

عفونت های انگلی: انگل ها از طریق غذا یا آب وارد بدن می شوند و ژیاردیا شایع ترین عفونت انگلی است که باعث اسهال در کودکان می شود.

بیماری های روده ای: بیماری های التهابی روده مانند کرون، کولیت اولسراتیو، سلیاک، بیماری روده تحریک پذیر، عدم تحمل لاکتوز که معمولا باعث اسهال مزمن در کودک یا فرد بزرگسال می شوند.

مصرف آنتی بیوتیک ها: جهت درمان بیماری ها نیز ممکن است باعث از بین رفتن باکتری های مفید روده و به دنبال آن باعث اسهال شود.

نوشیدن بیش از حد آبمیوه و سایر نوشیدنی های شیرین شده با قند که موجب اسهال در کودکان می شوند.

راه های تشخیص اسهال چیست؟

در صورت مشاهده ی علائم بالا و تکرار آن باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید، در گام اول پزشک با توجه به سوابق کودک، تعداد دفعات دفع، نوع و رنگ مدفوع آزمایش خون و ادرار پیشنهاد می کند.
در گام دوم برای بررسی وجود باکتری، انگل غیرطبیعی در گوارش، بررسی خون، چربی و رد برخی بیماری ها کشت مدفوع را تجویز می کند.
تست های تصویربرداری برای رد مشکلات ساختاری و عدم تحمل غذایی یا آلرژی نیز استفاده می شود.
گام سوم اگر پزشک تشخیص قطعی از روش های قبلی دریافت نکند از روش سیگموئیدوسکوپی استفاده می شود.
در این روش بررسی و نمونه برداری از روده ی بزرگ کودک انجام می شود.
سیگموئیدوسکوپی همچنین به تشخیص علت اسهال، درد معده، یبوست، رشد غیرطبیعی و خونریزی نیز کمک می کند.

‌درمان اسهال در کودکان

درمان اسهال کودکان به سن و سلامت عمومی آنها بستگی دارد. مهم ترین نگرانی در اسهال کم آب شدن بدن کودک می باشد.
در مواردی که اسهال ناشی از عفونت نباشد، مصرف مایعات جایگزین درمان می شود.
هنگامی که کودک مبتلا به عفونت باکتریایی باشد درمان آنتی بیوتیک آغاز می شود، اسهال ناشی از گاستروانتریت ویروسی معمولا خود به خود از بین می رود اما درمان کم آبی آن باید کامل انجام شود. در موارد ابتلا به اسهال انگلی نیاز به درمان با داروهای ضد انگلی است.

در صورت کم آبی بدن کودک نکات مراقبتی و تغذیه ای زیر را انجام دهید.

به نوزاد یا کودکتان در زمان ابتلا به اسهال زیاد آب ساده ندهید زیرا می تواند توازن الکترولیت های بدنشان را برهم زند.
از مصرف آبمیوه، نوشابه، انرژی زا، لوبیا و هر غذایی که وضعیت کودک را تشدید کند خودداری کنید.

اگر کودک شما شیرخوار یا نوزاد است شیردهی را قطع نکنید، کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند کمتر به اسهال مبتلا می شوند. همچنین اگر از شیر خشک برای کودک استفاده میکنید آنرا قطع نکنید.

در صورت امتناع کودک از غذاهای جامد میتوانید از شیر به جای آب استفاده کنید، در کودکان و نوزادانی که علائم و نشانه های استفراغ ندارند میتوانند مطابق رژیم غذایی قبلی کودک تغذیه شوند.

کودکان مبتلا به اسهال شدید نیاز به دریافت سرم در مراکز درمانی هستند. از غذاهای حاوی نشاسته در هنگام بروز اسهال استفاده کنید زیرا هضم راحت تری دارند. شامل غلات، نان، برنج، سیب زمینی و ماکارونی، شیر و سایر فرآورده های لبنی می تواند بسیار مفید و موثر باشد.

پروبیوتیک ها حاوی باکتری های سالمی هستند که در بدن کودک جایگزین باکتری های ناسالم در دستگاه گوارش میشوند.
در مواردی که درمان از طریق آنتی بیوتیک ها می باشد استفاده از پروبیوتیک ها موثر می باشد.

پیشگیری از اسهال

در واقع اسهال بیماری مسری است و رعایت بهداشت بین تمام اعضای خانواده باید انجام گیرد، تمامی اعضای خانواده و کودک باید به روش صحیح دستها را بشویند، واکسیناسیون روتاویروس ها طبق نظر پزشک یا پرستار کودک برای کودک انجام گیرد،
در طول سفر مراقب تغذیه کودک باشید و از آب آشامیدنی سالم استفاده کنید.
از مصرف شیر غیر پاستوریزه جداً خودداری کنید، قبل از استفاده میوه و سبزیجات آنها را به خوبی بشویید.
از خوردن گوشت و ماهی خام یا نیم پز خودداری کنید.

علائم خطرناک در اسهال کودکان

کودکان و نوزادان بدن بسیار حساسی دارند که ابتلا به اسهال می تواند برایشان عوارضی داشته باشد در نتیجه در صورت دیدن هر کدام از این علائم به پزشک کودک خود مراجعه کنید: