تکامل رشد نوزادان در هیچ زمانی از زندگی پیشرفت های تکاملی مانند دوره شیرخوارگی اعجاب انگیز نیست زیرا تمام سیستم های بدن تحت تغییرات وسیعی قرار می گیرد. رشد در سال اول بخصوص در شش ماهه اول بسیار سریع است.

افزایش وزن کودک در سال اول تولد چگونه است؟

‌شیرخواران تا شش ماهگی وزنی دوبرابر وزن تولد پیدا می کنند. هر ماه 680 گرم وزن کسب می کنند، وزن متوسط یک کودک شش ماهه 7.26 کیلوگرم است. افزایش وزن در شش ماهه دوم به نصف می رسد و در یکسالگی وزن نوزاد، سه برابر وزن زمان تولد می شود وبطور متوسط به 9.75 کیلوگرم می رسد. افزایش وزن شیرخوارانی که پس از 6 ماهگی از شیر مادر تغذیه می شوند، کمتر از شیرخوارانی است که از شیر خشک استفاده می کنند.

رشد قد کودک در سال اول تولد چگونه است؟

متوسط قد نوزاد کاملاً رسیده در بدو تولد 49 ـ 50 سانتی‌متر است؛ البته قد در بازه 47 ـ 53 سانتی‌متر نیز نرمال است. نوزادان پسر کمی بلندتر از نوزادان دختر هستند. قد نوزاد را از بالای سر تا پاشنه پا اندازه‌گیری می‌کنند.
قد متوسط نوزاد در هر ماه اندازه‌گیری مهمی است و والدین باید از تغذیه مناسب، وزن‌گیری و دستیابی به نقاط عطف رشدی خاص مطمئن شوند. ‌
افزایش قد در شش ماهه اول 2.5 سانتی متر در هر ماه است و در شش ماهه دوم به نصف این میزان می رسد. افزایش قد به صورت جهشی است،
(تدریجی و آرام نمی باشد) قد متوسط 65 سانتی متر در شش ماهگی و 74 سانتی متر در دوازده ماهگی است.
در یک سالگی، قد کودک دو برابر زمان تولد افزایش می یابد.این افزایش قد بخصوص در تنه( به جای ساق ها ) بوده و به مشخصات فیزیکی اواخر شیرخوارگی کمک می کند.

‌رشد دور سر کودک چگونه است؟

همچنین رشد سر، سریع و نشان دهنده رشد مغز است. رشد دور سر در شش ماهه اول:
در سه ماهه اول ماهی 2 سانتی ‌متر به دور سر اضافه میشود. در سه ماهه دوم ماهی یک سانتی ‌متر و در شش ماهگی تا یکسالگی ماهی نیم سانتی ‌متر به دور سر اضافه می‌شود.
ولی این به این معنا نیست که حتما اگر شیرخواری با اندازه دور سر 35 سانتی‌ متر به دنیا آمد، در یک ماهگی اندازه دور سر به 37 سانتی‌ متر برسد.
به عبارت ساده‌تر در سه ماهه اول که قرار است هر ماه دو سانتی ‌متر بر دور سر افزوده شود، این عدد به علاوه یا منهای 2، قابل قبول است.
ولی اگر سرعت رشد بیش از این مقدار یا کمتر از میزانی که مطرح شد، باشد باید حتما کودک تحت نظر متخصص معاینه و بررسی شود.
اندازه متوسط دور سر 43 سانتی متر در شش ماهگی و 46 سانتی متر در دوازده ماهگی می باشد. تا یک سالگی اندازه سر تقریبا 33% زمان تولد افزایش می یابد.

فونتانل های سر کودک در چه زمان بسته‌می شود؟‌

فونتانل خلفی در 6-8 هفتگی و فونتانل قدامی در 12-18 ماهگی (به طور متوسز 14 ماهگی) بسته می شود.

تکامل کودک چگونه است؟

بزرگ شدن سر، نشان دهنده ی رشد و تمایز سیستم عصبی است. در انتهای سال اول تولد، وزن مغز تقریبا 2.5 برابر می شود. تکامل مغز با پیشرفت های تکاملی شگفت انگیز شیرخوار نشان داده‌می شود. رفلکس های اولیه با حرکات هدف دار ارادی جایگزین‌شده و رفلکس های جدید که موثر در تکامل حرکتی هستند، ظهور می یابند.
قفسه سینه بطور نسبی شکل فرد بالغ را گرفته و قطر عرضی بیش از قطر قدامی- خلفی می شود.
در انتهای سال اول دور سینه تقریبا برابر با دور سر می شود. قلب با سرعت کمتری نسبت به مابقی بدن رشد می کند.
وزن قلب در یکسالگی دوبرابر شده‌است، در حالی که در همین مدت وزن بدن 3 برابر می شود و اندازه قلب نسبت به حفره سینه بزرگ است. پهنای آن تقریبا 55% پهنای سینه می باشد.
‌در نهایت والدین باید بدانند که رشد شیرخوار به طور قاطع تحت تاثیر عوامل ژنتیک ،متابولیک، محیطی و تغذیه ای است، بنابراین مطالب مذکور تنها یک قاعده کلی می باشد.

عامل‌های زیر نیز در سالهای بعدی بر قد و جثه کلی کودک اثر می‌گذارد:

• تغذیه: مصرف غذاهای سالمی که به رشد سالم کودک کمک کند.
• هورمون‌ها: برخی کودکان دچار عدم تعادل هورمونی آهسته‌تر یا سریع‌تر از هم‌سالان خود رشد می‌کنند.
• وضعیت سلامتی: برخی کودکان مبتلا به عارضه‌های ژنتیکی مانند سندرم داون کوچکتر از بقیه هم‌سالانشان هستند. ابتلا به عارضه‌هایی مانند آرتریت نوجوانی نیز بر رشد اثر می‌گذارد.
• مصرف دارو: مصرف بعضی داروها مانند داروهای استروئیدی از قبیل پردنیزون رشد را مختل می‌کند.
  اثر این عامل‌ها بر قد غالباً در نخستین سال زندگی مشخص نمی‌شود.

در این مقاله آموختیم:

‌شیرخواران تا شش ماهگی وزنی دوبرابر وزن تولد پیدا می کنند،و در یک سالگی وزن شیرخوار، سه برابر وزن زمان تولد می شود. افزایش قد در شش ماهه اول 2.5 سانتی متر در هر ماه است و در شش ماهه دوم به نصف این میزان می رسد. ‌در یکسالگی، قد کودک دو برابر زمان تولد افزایش می یابد.
‌در سه ماهه اول ماهی 2 سانتی ‌متر به دور سر اضافه می شود. در سه ماهه دوم ماهی یک سانتی ‌متر و در شش ماهگی تا یکسالگی ماهی نیم سانتی ‌متر به دور سر اضافه می‌شود.
‌