همانطور که در مقاله ی قبلی در مورد مراقبت از نوزاد نارس صحبت کردیم اکنون به مراقبت از نوزادان نارس در منزل می پردازیم.
‌نوزادان نارس در واقع نوزادانی هستند که هفته ها یا حتی ماه ها زودتر از موعد متولد میشوند.

نکات مهم در مراقبت از نوزادان نارس در منزل

قبل از ترخیص از بیمارستان، لازم است مادر ساعات زیادی را با نوزاد خود گذرانده باشد تا با سیکل خواب و بیداری او آشنا شده و فواصل لازم برای بیدار کردن نوزاد و تغذيه او را بشناسد.
نوزادان نارس بسیار سریع تر از نوزادان رسیده بیمار می شوند. به همین منظور لازم است تا حد امکان از رفت و آمد زیاد به اتاق نوزاد پرهیز شود و خصوصا افراد بیمار به نوزاد نزدیک نشوند. نوزاد باید حتما مورد معاینات دوره ای و واکسیناسیون منظم برای پیشگیری از بیماری های جدی قرار گیرد.

درجه حرارت اتاق برای نوزاد نارس ۲۶_۲۵ درجه سانتی‌گراد می باشد. کودک شما نباید در مقابل در کنار بخاری، رادياتور شوفاژ، جریان باد کولر و یا پنکه و یا تابش مستقیم آفتاب قرار بگیرد.

لازم است شیر خوار پوشش مناسب داشته باشد. معمولا پوشاندن کلاه، جوراب و دستکش در روزها و حتی هفته های اول بعد از ترخیص، به خصوص در فصول سرد سال توصیه می شود. کنترل درجه حرارت نوزاد با تب سنج در زیر بغل بهترین راه پرهیز از مشکلات گرما و سرمای بدن نوزاد می باشد. درجه حرارت مناسب بدن نوزاد ۳۶ تا ۳۶/۵ درجه سانتی‌گراد است.

تغذیه نوزادنارس در منزل

تداوم تغذيه با شیرمادر یا در موارد استثنایی با شیر خشک هر ۲ تا ۲/۵ ساعت لازم است. در صورت خواب بودن نوزاد بیشتر از ۳تا۴ ساعت احتمال کاهش قند خون وجود دارد. بهتر است تغذيه با شیر قبل از رسیدن به این حد با بیدار کردن شیرخوار از سر گرفته شود.
خیس بودن پوشک حداقل ۶ بار در شبانه روز  و وزن گیری روزانه ۲۰ تا ۳۰ گرم یا هفته ای ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم بهترین معیار برای وزن گیری مناسب  است.
مادرانی که شیر کافی ندارند باید از شیر خشک های  مخصوص نوزادان نارس استفاده کنند. برای افزایش پروتئین و املاح شیر مادر مکمل هایی در بازار موجود است که معمولا  یک پیمانه از این مکمل در ۲۵ تا ۵۰ سی سی شیر مادر حل می شود.  می توان همه شیر روزانه یا بخشی از آن را به صورت مخلوط با مکمل به نوزاد داد . در این زمینه با پزشک مشورت  شود.
در هر زمانی بعد از ترخیص، اگر نوزاد بدحال شود (تب، شیر نخوردن، مکیدن ضعیف، استفراغ های مکرر، بی حالی و یا تشنج  و …) بایستی سریعاً مراجعه به پزشک اطفال یا فوق تخصص نوزادان صورت گیرد.

اولین معاینه نوزاد بایستی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از ترخیص  صورت گیرد.  مراجعات بعدی هر هفته یک بار است، تا زمانی که وزن نوزاد  به ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ گرم برسد بعد از آن مراجعات دو هفته یک بار و سپس ماهیانه می باشد.

نوزادان نارس کمتر از ۳۴ هفته

وزن کمتر از ۲۰۰۰ گرم در معرض خونریزی داخل بطن های مغزی هستند  ، لذا در روز ۴ تا ۷ بعد از تولد در بخش نوزادان سونوگرافی مغز انجام می‌شود.  انجام سونوگرافی های بعدی با نظر پزشک  و معمولا ً در حدود ۳۰ تا ۴۰ روزگی می باشد.  اگر نوزاد در این زمان در منزل باشد،  بایستی  سونوگرافی های سرپایی پیگیری شوند. اگر نوزاد مبتلا به درجات خفیف خونریزی شود اغلب سیر رو به بهبودی دارد،  ولی خونریزی های متوسط تا شدید ممکن است سبب هیدروسفالی یا تجمع آب در بطن های مغزی گردد، در این موارد  سونوگرافی مغز هر ۷ تا ۱۰ روز تکرار می‌شود، و درمان های لازم توسط پزشک صورت می گیرد.
تمامی نوزادان نارس در معرض مشکلات شنوایی هستند و بایستی مورد ارزیابی شنوایی قبل یا بلافاصله بعد از ترخیص در حدود ۳ ماهگی قرار گیرند.
نوزادان نارس در ۱ تا ۳ ماهگی دچار کم خونی می شوند.
تجویز مکمل ها مثل آهن، اسید فولیک و ویتامین E، در جلوگیری از کم خونی مؤثر است. در بعضی از نوزادان نارس آمپول  اریتروپویتین به صورت زیر پوستی تزریق می شود.

جهت بررسی احتمال دررفتگی تکاملی مفصل لگن، نوزادان نارس نیاز به انجام سونوگرافی از مفصل لگن در حدود یک ماهگی پس از تولد دارند.

وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم

در ۱۰ تا ۲۰ درصد نوزادان نارس با وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم درجات مختلفی از اختلالات تکاملی از اختلالات جزئی در یادگیری تا عقب ماندگی های شدید ذهنی حرکتی دیده می‌شود. شناسایی زود هنگام این مشکلات و شروع به موقع کار درمانی و اقدامات توانبخشی به کاهش آسیب های حاصل از این ناتوانی ها کمک می کند.

یکی دیگر از مشکلات ناشی از نارسی به خصوص در نوزادان با سابقه تهویه مکانیکی و بستری طولانی مدت، راشیتیسم یا نرمی استخوان نارسی است. استفاده از مکمل های ویتامینی ( ویتامین D) و مکمل های شیر مادر که حاوی مقادیر بیشتری از کلسیم و فسفر است در پیشگیری از این بیماری موثر است.

تمامی نوزادان با وزن کمتر از ۲ کیلوگرم  باید در یک ماهگی یک دز اضافی واکسن هپاتیت B دریافت نمایند. در بقیه موارد مثل کودکا

اگر کودکتان در ابتدای پاییز 6 ماهه باشد تزریق واکسن آنفلوآنزا توصیه می گردد و اگر در شروع پاییز، شیرخوار هنوز شش ماهه نشده است بهتر است این  واکسن به سایر افراد خانواده تزریق شود .

بهتر است در ماه های اول زندگی نوزاد نارس از مسافرت های طولانی و حضور در میهمانی ها و مکان های شلوغ پرهیز شود، همچنین از بوس نوزاد خود داری کنید.
تمام نوزادان نارس باید از نظر سلامت شبکیه  چشم در هفته چهارم تا ششم توسط متخصص شبکیه معاینه دقیق شوند و تاریخ مراجعه  بعدی توسط متخصص به والدین اعلام خواهد گردید.

بعد از ترخیص نوزاد از بیمارستان، کودک را در آغوش مادر و در صندلی عقب قرار دهید. و برای جا به جایی از صندلی مخص استفاده از کمربند ایمنی از آسیب دیدن کودک در هنگام تصادف جلو گیری می کند.