واکسیناسیون نوزادان یا ایمن سازی کودکان در برابر برخی از بیماری‌ ها از طریق‌ واکسن‌ هایی انجام می‌شود که از نسخه ضعیف‌ یا کشته‌ شده باکتری یا ویروس‌ هایی که باعث یک بیماری خاص می‌شوند ساخته شده‌اند. وقتی این ویروس‌ ها و باکتری‌ های تغییر یافته به بدن کودک تزریق شود یا به صورت خوراکی مصرف شود، سیستم ایمنی بدن حمله‌ ای را شروع می‌کند که بدن را تحریک به تولید پادتن آن می‌کند. این پادتن‌ها در بدن فعال باقی می‌مانند تا در صورت لزوم آماده مبارزه با بیماری واقعی باشند. همانطور که در مقاله ی قبلی در مورد واکسیناسیون نوزادان از بدو تولد توضیح دادیم اکنون به معرفی انواع واکسیناسیون نوزاد و دیگر واکسن ها آنها می پردازیم.

قطره و واکسن فلج اطفال OPV و IPV

از تاریخ اول بهمن ماه 1397 تا آخر بهمن ماه 1397 مصوب گردید تمام کودکان متولدشده در تاریخ یکم فروردین ماه 1395 تا شهریور ماه 1397 در ایران، یک دز واکسن تزریقی سه سروتیپی دریافت کنند. اما این خبر باعث نگرانی ها و سوالاتی برای والدین شد، برای روشن شدن این مطلب و قبل از هر چیز باید گفت: که اگر فرزند شما جزء متولدهای سال 1395 و بعد از آن است، باید با یک مرکز بهداشت نزدیک محل زندگیتان یا مطب پزشک کودکتان تماس بگیرید
و زمان مشخص مراجعه برای تزریق واکسن فلج اطفال کودکتان را بپرسید تا فرزندتان بتواند به موقع این واکسن را دریافت کند.

اما به‌ طورکلی در ایران دو نوع واکسن فلج اطفال، واکسن خوراکی و تزریقی وجود دارد؛ برای کودکانی که اکنون در ایران متولد می‌شوند هر دو نوع این واکسن‌ها در زمان‌های مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد. واکسن خوراکی فلج اطفال که به قطره فلج اطفال یا OPV شناخته می‌شود حاوی ویروس زنده و ضعیف‌شده است. OPV در ايجاد ايمنی عليه ويروس فلج اطفال بسيار موثر است. با این وجود، دريافت آن در موارد بسيار نادر ممکن بود منجر به فلج شود.
اما نوع تزريقی واکسن یا همان IPV، حاوی ویروس غیرفعال‌شده یا به اصطلاح کشته‌شدۀ فلج اطفال است. در واکسن های تزریقی هیچ‌ گونه خطر ابتلا به ویروس از محیط یا از ویروس موجود در واکسن وجود ندارد. بنابراین در کودکانی که دچار نقص ایمنی جدی هستند با توجه به تشخیص پزشک ممکن است قطره خوراکی فلج اطفال داده نشود و فقط واکسن تزریقی آن مصرف شود. واکسن تزریقی فلج اطفال معمولاً در چهار ماهگی برای کودکان تزریق می‌شود و دادن قطره خوراکی فلج اطفال به کودک در زمان‌های زیر انجام خواهد شد:

بدو تولد
دو ماهگی
چهار ماهگی
شش ماهگی
18 ماهگی
بین چهار تا شش سالگی

واکسن MMR

این واکسن برای مقابله با سرخک،‌ اوریون و سرخجه تجویز و به ترتیب زمانی زیر تزریق می‌شود:

بین ۱۲ و ۱۵ ماهگی
بین چهار و شش سالگی

واکسن پنومنوکوک یا PCV

این واکسن برای محافظت در برابر بیماری پنوموکوکی که می‌تواند به مننژیت،‌ ذات‌الریه و عفونت‌های گوش منجر شود، تجویز خواهد شد:

دو ماهگی
چهار ماهگی
شش ماهگی
بین ۱۲ و ۱۵ ماهگی

واکسن آبله مرغان

دریافت واکسن آبله مرغان در برنامه واکسیناسیون نوزادان در ایران وجود ندارد، ولی از آنجا که بیشتر کودکان تا 10 سالگی آبله مرغان نمی‌گیرند و ابتلا به این بیماری در بزرگسالی ممکن است خطرات بیشتری داشته باشد، لازم است در مورد دریافت این واکسن به شکل خصوصی با پزشک کودک خود مشورت کنید. برای اطلاع بیشتر شما، سن دریافت واکسن آبله‌مرغان به شکل زیر است:

بین ۱۲ و ۱۵ ماهگی
بین چهار و شش سالگی

‌واکسن HPV

برای محافطت در برابر پاپیلوماویروس انسانی تزریق می‌شود که شایع‌ترین بیماری انتقالی از طریق فعالیت جنسی والدین و یکی از علل زگیل‌های تناسلی و سرطان‌های رحم،‌ مقعد و گلوست. این واکسن در داروخانه‌ها موجود است و تزریق آن شامل سه دُز در ۱۱ یا ۱۲ سالگی است که در مورد لزوم تجویز آن لازم است با پزشک کودکتان مشورت کنید.

واکسن آنفلوانزا

برای محافظت در برابر آنفولانزای فصلی و در ایران معمولاً در شهریور ماه تزریق می‌شود و لازم است در مورد تزریق آن با پزشک کودکتان مشورت کنید. زمان تزریق این واکسن معمولاً از شش ماهگی به بعد است و سپس ‌هر سال در اول پاییز یا اوایل زمستان تزریق خواهد شد.
برای بیشتر بچه‌ها یک دز و دو دز برای بچه‌های شش ماهه تا هشت ساله که واکسن آنفلوانزا را برای اولین بار می‌زنند یا قبلاً فقط یک دز از واکسن را دریافت کرده‌اند که‌ بین تزریق این دو دز باید حداقل 28 روز فاصله باشد.

‌هپاتیت A

این واکسن برای محافظت در برابر هپاتیت A است که می‌تواند منجر به هپاتیت ناشی از بیماری کبد شود. دریافت واکسن هپاتیت A هنوز در برنامه واکسیناسیون نوزادان در ایران وجود ندارد و لازم است برای دریافت آن برای کودک خود با پزشک اطفال کودکتان صحبت کنید.
زمان دریافت این واکسن به شکل زیر است:
بین 12 و 23 ماهگی، شامل دو تزریق که بین آنها 6 تا 18 ماه فاصله باشد.

‌یادآوری مجدد
غیر از واکسن آبله‌مرغان، واکسن Hib که در ایران فقط در دو ماهگی و به عنوان بخشی از واکسن پنج‌گانه تزریق می‌شود و در زمان‌های دیگر ممکن است در ایران تجویز نشود، واکسن روتاویروس و هپاتیت A نیز برای کودکان در ایران تجویز نمی‌شود.
که بهتر است سوالات خود و لزوم دریافت آنها را برای فرزندتان از پزشک کودکتان جویا شوید. همچنین در مورد لزوم دریافت واکسن HPV برای کودکان نیز با پزشک مشورت کنید.

در این مقاله با هم آموختیم

دريافت واكسن هپاتيت ب بدو تولد طبق برنامه قبل ادامه خواهد داشت.
واكسن پنج گانه جايگزين واكسن هاي فعلي ثلاث یا سه گانه (DTP) وهپاتيت ب در سنين 2، 4 و 6 ماهگي در برنامه واكسيناسيون شده است. براي هموفيلوس آنفلوانزا ب دز يادآور در برنامه ايمن سازي توصيه نشده است. ولي يادآور هاي واكسن سه گانه همانند قبل تجويز خواهند شد.