روانشناسی کودک و رفع مشکلات رفتاری شایع در کودکان
همانطور که می‌دانیم، با گذشت هرسال از زندگی کودک علاوه‌بر رشد فیزیکی سایر اندام‌ها، مغز و روان کودک به طور مستمر دستخوش تغییرات ادراکی و نمو پیوسته قرار خواهد گرفت. در مقالات پیشین به دلیل اهمیت بالای روانشناسی در مسائل بارداری و رشد کودکان، افسردگی در دوران بارداری بررسی گردید. حال در این مقاله والدشو به ارائه تعریف روانشناسی کودک و اهمیت پاسخ های مناسب مبتنی بر آن در تربیت صحیح فرزندان خواهد پرداخت.
همانطورکه توجه به تغذیه صحیح کودک امری حیاتی در جهت رشد فیزیکی وی محسوب می‌شود، توجه به رفتارهای بروز یافته از سوی وی نیز به منظور شکل‌گیری مناسب شخصیت اجتماعی او امری حیاتیست. لذا کسب دانشی مفید تحت عنوان روانشناسی کودک از سوی والدین، کمک قابل توجهی درخصوص ایجاد درکی دقیق از روان کودک و تربیت مناسب فرزند را برایشان به ارمغان خواهد آورد. درابتدا باید بدانیم روانشناسی کودک به چه معناست.
روانشناسی کودک به زبانی ساده
روانشناسی کودک به زبانی ساده یعنی توجه مداوم به رفتارهای کودک و ارائه پاسخی مناسب به آنها. چراکه حصول درکی مناسب از رفتار کودک و ارائه پاسخی متناسب با آن رفتار به منظور تقویت یا اصلاح رفتار نشان داده‌شده از سوی کودک تاثیری شگرف در تربیت صحیح وی و تضمین آینده ای روشن برای اوست.
باگذشت هرسال از زندگی کودک و رشد و نمو نورون‌های مغزی وی، توانایی‌های ادراکی و عملکردی وی ارتقا می‌یابند ولذا پاسخ‌هایی جدید از سوی او به محرک‌های محیطی را شاهد خواهیم بود. این احتمال وجود دارد که کودک در بروز رفتارهای خود یک یا چند مشکلات رایج رفتاری را بروز دهد که در ادامه به چند نمونه از آنها و پاسخ صحیح والدین به منظور اصلاح آنها می‌پردازیم.
اضطراب کودک با مکیدن انگشت و جویدن ناخن‌ها
می‌توان از شایع‌ترین مشکلات رفتاری ناشی از اضطراب کودکان به مکیدن انگشت و جویدن ناخن‌ها اشاره نمود. یکی از دلایل مکیدن انگشت از سوی کودک ورود به مراحل رویش دندان است. مکیدن انگشت تا سنین دو الی سه سالگی ازسوی کودک امری طبیعیست.
لذا نیازی به واکنش ازسوی والدین وجود نخواهد داشت ولیکن در سنین سه سالگی به بالا بهتراست بدون اشاره مستقیم به آن حواس کودک را از ناحیه دهان پرت کرد.
عدم اشاره مستقیم به آن اهمیت بالایی دررفع آن رفتار دارد چراکه استفاده از جمله “دستت رو از دهنت بیرون بیار” بیشتر توجه وی را به دهان خود معطوف می‌نماید. می توانید توجه وی را به آهنگی مناسب یا حرکات دستی جالب توجه که وی را به تقلید از شما ترغیب نماید جلب نمایید.
پس از تکامل و رشد نوزاد، به‌مرور زمان رشد بخش‌های احساسی مغز درکودک علاوه بر بروز احساسات و عواطف وی اضطراب و عصبانیت را نیز به همراه خواهد داشت.
این احساسات مخرب درصورت قرارگیری کودک یا نوزاد در محیط‌های پرتنش و ترسناک تشدید می‌شوند و خود را به شکل برونریزی (پرخاشگری) و یا درون‌ریزی (جویدن ناخن‌ها) نشان می‌دهند و اگر درمان نشود به سنین نوجوانی یا بزرگسالی نیز ادامه خواهد یافت.
برای رفع این مشکلات در وهله اول حذف عوامل روانی استرس زا نظیر مشاجرات خانگی و اجرای تمرینات تنفسی مشترک والد و فرزندی می تواند در رفع اضطراب و عصبانیت موثر واقع شود.
پرخاشگری کودک گاه می‌تواند ریشه در کم تلقی شدن قدرت اختیار از سوی وی و یا احساس تبعیض داشته باشد. برای مثال در بسیاری از موارد با به دنیا‌آمدن فرزند دوم، فرزند اول احساس تبعیض نموده و رفتارهای پرخاشگرانه نشان می دهد. برای رفع آن توجیه منطقی اختیارات وی و توجه عادلانه به او از سوی والدین امری حیاتیست.
لجبازی کودک – شایع‌ترین مشکل رفتاری طبیعی در رشد کودکان
لجبازی در کودک یکی از شایع‌ترین مشکلات رفتاریست که ریشه آن می‌تواند به‌دلیل افزایش میل به استقلال از سوی کودک باشد و به مرور زمان ضمن افزایش توان وی درخصوص اجرای اموری نظیر آشامیدن، غذاخوردن و یا سایر امور میل به استقلال در وی تقویت گردد که نباید نگران شد و یک مرحله طبیعی از مراحل رشد کودک است.
ولیکن گاه خواسته ای ذهنی از وی با والدین در تضاد قرار می‌گیرد و آنجاست که لجبازی بروز پیدا می کند.
لذا والدین می‌بایست در موقعیت‌های مختلف با رعایت مهارت‌هایی نظیر نادیده‌گرفتن، تشویقات، تنبیهات، توجه‌نمودن و در موارد حاد مراجعه به روانشناس کودک، ضمن یاری‌دادن به کودک درخصوص رشد استقلال طلبی وی، خواسته های وی را مدیریت نمایند.
خجالت کودک و اضطراب اجتماعی
خجالت‌کشیدن کودک پاسخی طبیعی در مواجهه با یک محیط جدید و اغلب نوعی دیوار دفاعی ناخوداگاه از سوی کودک است که برای کوتاه مدت حفظ می‌نماید. تا افراد جمع را بشناسد و با آنها که می‌خواهد ارتباط‌گرفته و از مابقی افراد که از نظر وی ترسناک هستند یا به هردلیلی از نظرش مناسب نیستند دوری نماید. اما اگر این مورد به شکلی حاد و خارج از نرمال بروز نماید می‌تواند ناشی از اختلال اضطراب اجتماعی کودک باشد.
دراین حالت بی‌قراری‌های پیوسته، گریه پیوسته، اجتناب گسترده و مستمر از جمع یا سکوت و انجماد رفتاری بیشترین علایم خجالت ناشی از اضطراب اجتماعی است که می بایست سریعا توسط مشاوران خبره کودک برطرف گردد چراکه اگر در این سنین برطرف نگردد به احتمال بالا تا سنین بالا ادامه خواهد یافت.
در این مقاله به شایع‌ترین مشکلات رفتاری کودکان پرداخت شد. حال باتوجه به اهمیت تغذیه در خصوص سلامت فیزیکی کودکتان، توصیه می‌کنیم مقاله والدشو درخصوص تغذیه کودکان نوپا را نیز مطالعه نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید