هیپوسپادیاس در نوزادان پسر
اولین باری که این بیماری توجه من را جلب کرد زمانی بود که پدر یک نوزاد با شکایت به ما مراجعه کرد و ابراز می کرد فرزندش در این مرکز متولد شده و چگونه ما (پزشک و پرستاران) متوجه نحوه ادرار کردن آن نشده ایم!؟
با گرفتن شرح حال بیمار متوجه شدیم نوزاد سالم بوده و در بخش نوزادان بستری نشده است،
و بعد از ترخیص نیز جهت معاینه اولیه به پزشک مراجعه نکرده بودند.
نوزاد را بدون توجه به وضعیت بیماری اش جهت انجام ختنه به نزد یک مرکز غیر درمانی برده بودند که متاسفانه با انجام ختنه غیر آگاهانه درمان نوزاد به مشکل برخورده بود.
به عنوان والد حتما باید نوزاد خود را جهت چکاب به نزد پزشک در ۳-۵ روز اول تولد ببرید و به گونه ای با نوزادتان ارتباط برقرار کنید که متوجه کوچکترین مشکلی در آنها شوید.
این مقاله برگرفته از کتاب پرستاری ونگ و مقالات به روز آکادمی اطفال آمریکا است.
هیپوسپادیاس چیست:
هیپوسپادیاس شرایطی است که در آن مجرای خروجی ادرار نوزاد پسر در زیر گلانس پنیس یا در زیر آلت تناسلی واقع شده باشد.
شیوع این بیماری در حدود ۱ به ازای هر ۲۵۰ تا۳۰۰تولد زنده می باشددر موارد بسیار خفیف، سوراخ خروجی ادرار دقیقا در زیر پنیس قرار دارد.
در شدیدترین نوع ناهنجاری ،سوراخ خروجی در پرینه بین شیار های اسکروتوم(اسکروتوم دو شاخه) واقع شده است.
و در ۱۰تا ۱۵ درصد موارد، یکی از بستگان درجه اول (پدر یا برادر) بیمار دچار این وضعیت است.
تشخیص هیپوسپادیاس
در حالت معمول و شرایط طبیعی، سوراخ آلت تناسلی باید روی نوک آن قرار داشته باشد؛
ولی در افراد مبتلا به هیپوسپادیاس، سوراخ آلت روی نوک آن قرار ندارد،و این سوراخ جایی در راستای تحتانی طول آلت تناسلی قرار گرفته است.
آلت تناسلی 15 درصد بیماران هیپوسپادیاس، کمی به سمت پایین متمایل شده است؛
که در این حالت فرد به بیماری دیگری به نام پیرونی یا کجی آلت تناسلی نیز مبتلا میباشد.
هیپوسپادیاس غالباً در همان بدو تولد تشخیص داده میشود.در این بیماری نه تنها سوراخ آلت تناسلی در جای درستی قرار ندارد بلکه معمولا قسمت زیرین پوست ختنهگاه هم به طور کامل شکل نگرفته است.
درنتیجه کلاهک پشتی به حالتی قرار میگیرد که آلت تناسلی در معرض دید قرار گیرد. البته سوراخ آلت تناسلی برخی از نوزادان در جای درست قرار گرفته است اما پوست ختنهگاه ظاهری غیرطبیعی دارد. پوست ختنهگاه برخی دیگر از نوزادان سوراخ آلت تناسلی غیرطبیعی را پنهان میکند.
علت هیپوسپادیاس چیست؟
مراحل اصلی شکلگیری آلت تناسلی نوزاد بین هفتههای ۹ تا ۱۲ بارداری ایجاد میشود. در طی این زمان هورمونهای مردانه به بدن فرمان می دهند که مجرای ادرار و پوست ختنهگاه را تشکیل دهد. احتمالا هیپوسپادیاس به دلیل اختلالات هورمونی ایجاد میشود.
درمان هیپوسپادیاس:
جراحی، هدف از جراحی:
- ایجاد توانایی ادرار کردن و ایجاد جریان طبیعی ادرار
- ایجاد شکل نرمال برای ناحیه ژنیتال به دلایل روانی و حفظ یک اندام جنسی طبیعی
- روش های جراحی موجود دو نوع MAGPI وGAP می باشد .
برای جراحی از بی حسی اپیدورال ممکن است به عنوان بی حس کننده ی موضعی و یا ضد درد جهت ترمیم و کنترل درد پس از عمل جراحی استفاده شود.
در روش MAGPI یک سوراخ پشتی با برش بافت بین سوراخ مجرای ادراری و ناودان آلت ایجاد می شود.
سپس پوست پشتی در قسمت زیرین و انتهایی آلت گسترش داده شده و سعی می شود که از گسستگی پیشابراه جلوگیری شود پوست ناحیه رویی آلت نیز به هم نزدیک شده و بافت اضافی حذف و مجرا بسته می شود.
در روش GAP با نزدیک کردن سوراخ باز غیر متصل مجرای ادراری از طریق طولانی کردن پیشابراه و برداشتن اپی تلیوم پوست از قسمت های جانبی نقص انجام می شود. علی رغم ساده بودن این عمل، احتمال فیستول مجرای ادراریپوستی زیاد است.
مراقبت ها و آگاهی های لازم برای والدین:
کودکان مبتلا به هیپوسپادیاس نباید ختنه شوند واز پوست ناحیه ختنه ،گاهی اوقات جهت ترمیم هیپوسپادیاس استفاده می شود،
هر چند که در برخی از روش های جراحی جدیدتر دیگر به پوست سالم بر روی آلت جهت انجام ترمیم نیازی نیست و والدین باید بدانند که سوراخ ادراری در طی عمل بر روی گلانس پنیس باز می شود و ترجیحا آنها نباید پوست روی پنیس را با فشار به عقب برانند.
اگر کودک بعد از عمل بی قرار است نیاز به دارو و آرام بخش دارد .برای کنترل درد از استامینوفن و مسکنهایی که پزشک تجویز کرده است استفاده کنید.
اغلب کودکان در هنگام ترخیص دارای سوند یا استنت هستند که به طور مستقیم بر روی دیاپر تخلیه می گردد.
برای جلوگیری از عفونت، تا زمان وجود استنت از حمام وان اجتناب می شود و ممکن است به طور روزانه در پنیس از پماد آنتی باکتریال استفاده شود.
در کودکان بزرگتر می توان از یک وسیله جمع کننده ادراری استفاده نمود.
همچنین باید بدانید مجاز به کلامپ(مسدود کردن) کاتتر نیستید. جهت پیشگیری از پری بیش از حد کیسه ی ادراری، در طول شب باید از کیسه های بزرگتر استفاده کنید.
حتما کیسه ادرار در زیر ناحیه کمر قرار گیرد، تا امکان درناژ مناسب فراهم شود.
در صورت وجود نشت یا ریزش ادرار باید کیسه های اضافی برای مصرف در منزل در اختیار داشته باشید.
در هنگام جراحی پس از ترمیم مجرا، کاتتر یا سوند مخصوص جایگذاری می شود که مدت زمان آن بستگی به بهبود آن دارد ممکن است تا 10 روز حفظ شود.
مراقبت از سوند یا کاتتر:
سوند ممکن است به کیسه وصل باشد یا سر آن در پوشک قرار داده شود. وجود لکه های خونی در پوشک تا چندین روز طبیعی است.
ادرار از کانتر و یا سوند خارج می شود در صورتیکه علاوه بر خروج ادرار از سوند از اطراف آن نیز خارج شد جای نگرانی نیست. اما در صورتیکه ادرار از سوند خارج نشد و فقط از اطراف آن خارج شد نشان دهنده مسدود شدن مسیر سوند است.
وجود سوند در مثانه می تواند ایجاد اسپاسم نموده و باعث شود که کودک احساس خارش در پشت داشته باشد، بی قرار شدن و پاهای خود را در شکم جمع کند که در این موارد با مشورت با پزشک داروی مناسب تجویز می شود.
در صورت مشاهده ی لخته خون در مسیر کانتر جای نگرانی نیست.
از کشیده شدن، جابجا شدن و یا جابجا شدن به سمت داخل پرهیز شود چون ممکن است به مجرای ترمیم شده آسیب رسانده شود.
می بایست 3 تا دقیقه سوند را تحت نظر قرار داد در این مدت اگر ادراری خارج نشد نشان دهنده مسدود شدن مسیر سوند است.
ممکن است یک تا دو روز بعد از جراحی تب داشته باشد که طبیعی است.
مراقبت از محل جراحی هیپوسپادیاس
در هنگام عمل جراحی ممکن است نوع خاصی از پانسمان بر روی محل قرار داده شود که این پانسمان حداکثر ظرف مدت 48 ساعت پس از جراحی می بایست برداشته شود.
در صورت آغشته شدن پانسمان به مدفوع سریعا با دستمال مرطوب تمیز گردد. تا زمانی که سوند برقرار می باشد نباید کودک را حمام نمود. بهتر است محل عمل خشک بماند.
رژیم غذایی کودک در دوران بعد از عمل:
رژیم غذایی معمولی را می توان ادامه داد اما مایعات فراوان باید استفاده شود تا میزان ادرار و جریان یافتن آن مناسب باشد.
همچنین از مواد غذایی با فیبر بالا مثل انواع سبزیجات میوه هایی مثل انجیر،گلابی، زردآلو، برگه زردآلو و انواع جوانه ها و…جهت پیشگیری از یبوست در این دوران استفاده شود.
فعالیت:
بهتر است فعالیت کودک محدود شود. کودک می تواند به آرامی راه برود و به آرامی از پله ها بالا و پایین برود.
از ورزشهای سنگین مانند ورزشهای رزمی، شنا، کشتی، ژیمناستیک، دوچرخه و یا اسباب بازی هایی که نیاز به نشستن با پاهای باز دارد تا 3 هفته اجتناب گردد.از بازی با شن، اسب سواری، شنا و فعالیت های خشن، تا زمان دستور جراح خودداری می شود.
زمان مراجعه مجدد به کلینیک:
یک هفته بعد از جراحی جهت خروج سوند باید به پزشک معالج مراجعه شود. همچنین 4 هفته بعد از خروج سوند نیز باید مجددا مراجعه گردد.
مراقبت های پس از خروج سوند :
باید مراقب این بود که کودک حتما ادرار داشته باشد. تا 2-3 روز ممکن است در هنگام ادرار کردن سوزش داشته باشد که مرور درد بهبودمی یابد. تا مدتی باریک شدن جریان ادرار ویا وجود چندین جریان ادرار طبیعی است.
در صورت داشتن علائم تب بالای 38 درجه، خونریزی شدید که قطع نشود، قرمزی شدید، درد شدیدی که تسکین نیابد، کبود شدن و یا تغییر رنگ آلت، استفراغ مکرر، تغییر در دفع ادرار و یا سختی در ادرار کردن، مسدود شدن مسیر سوند ادراری و عدم خروج ادرار حتما به پزشک مراجعه شود.
تاکید می شود که در صورت خروج سوند از جازدن آن پرهیز گردد زیرا به مجرای ترمیم شده آسیب وارد می نماید.
استفاده از 2 پوشک برای نوزاد توصیه می شود به گونه ای که یک پوشک با سایز قدیم برای پوشک زیرین و در قسمت جلوی آن محلی برای خروج سوند از پوشک قرار داده می شود.
سوند به آرامی از پوشک زیرین خارج می شود و سر آن در پوشک دوم قرار می گیرد.
این باعث می شود که محل عمل و پانسمان خشک بماند و پوشک دوم می بایست یک شماره بزرگتر از سایز قبلی باشد.
مرتبا و مخصوصا در هفته اول بعد از جراحی هر دو پوشک باید تعویض گردند.
در نتیجه
هیپوسپادیاس به گونه ای می باشد که مجرای خروجی ادرار نوزاد پسر در زیر گلانس پنیس یا در زیر آلت تناسلی باشد.
احتمالا هیپوسپادیاس به دلیل اختلالات هورمونی ایجاد میشود.
درمان تنها جراحی میباشد که به چند روش طبق صلاحدید پزشک انجام میشود.
معمولا کودکان بعد از عمل نیاز به سوند ادراری دارن که مراقبتهای لازم را حتما انجام دهید و در قورت علائمی مثل تب، خونریزی، دردشدیدی که تسکین نیابد، کبود شدن و یا تغییر رنگ آلت، استفراغ مکرر، تغییر در دفع ادرار و یا سختی در ادرار کردن، مسدود شدن مسیر سوند ادراری و عدم خروج ادرار باید به نزد پزشک مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید