تغذیه نوزاد از زمان تولد ممکن است با شیرمادر یا با شیرخشک انتخابی باشد که توسط والد صورت میگیرد و هر دو برای کودک مناسب است. اما برخی مواد غذایی هستند که برای شیر خواران مناسب نیستند و یا باید در زمان مشخصی شروع شوند که در ادامه به بررسی محدودیت های غذایی شیرخواران می پردازیم.

تغذیه شیرخواران در شش ماه اول

شیرمادر مناسب ترین غذا برای شیرخوار طی 6 ماه اول زندگی است، نوزادان زودرس که با شیر مادر تغذیه می‌شود به شرط سالم بودن، مادر معمولا نیازی به مکمل ویتامینی و مواد معدنی به جز مکمل روزانه ی ویتامین D و A ندارند.

شیرخواران به علاوه آنهایی که به طور انحصاری از شیر مادر تغذیه میشوند روزانه 400 واحد ویتامین D به منظور پیشگیری از راشیتیسم و کمبود ویتامین D مصرف کنند. که باید در طی چند روز اول زندگی شروع شود.

شیرخوارانی که شیر خشک مصرف می کنند نیز باید روزانه 400 واحد ویتامین D دریافت کنند. اگر شیرخوار بعد از 6-4 ماه از شیر مادر تغذیه میشود در هنگامی که ذخایر آهن کاهش مییابد مکمل آهن و غلات غنی‌شده با آهن جهت جبران کمبود آهن در شیر مادر و افزودن اریتروپویتین توصیه میشود. شیرخوارانی که با شیر مادر یا توسط شیرخشک تغذیه میشوند، نیاز به مایعات اضافی به خصوص آب یا آبمیوه در 4 ماه اول زندگی ندارند. مصرف زیاد آب در شیرخوارن میتواند سبب بروز مسمومیت با آب، نارسایی رشد و یا هیپوناترمی شود.

در‌نتیجه در فصول گرما نیز آب را محتاطانه به کودک می دهیم و باید مادر به شرایط کودک از نظر کم آبی بدن توجه کند و در صورتی که بدن کودک علائم کم آبی وجود داشته باشد ابتدا شیردهی را کامل انجام دهید و سپس در صورت عدم دفع ادرار کافی یا تغییر رنگ و حجم ادرار به کودک آب دهید.

مواد غذایی موثر بر پر پشتی موی نوزاد

مصرف مکمل برای شیرخواران

مصرف مکمل فلوراید در شیرخواری که تنها از شیر مادر استفاده می کند در 6 ماه اول به دلیل خطر بروز فلوروزیس، ضروری نیست. به هر حال وقتی که آب مصرفی مادر شیرده مقدار مناسب فلوراید را ندارد مکمل فلوراید ممکن است که ضروری باشد. حتی در آب و هوای گرم آب اضافه و یا مایعات برای شیرخواران شیر مادر نیاز نیست.

انواع شیر خشک در بازار موجود است، یک شیرخشک مناسب که به جای شیر مادر، برای کودک توصیه می‌شود شیر خشک ساخته‌شده در کارخانه جات معتبر و کامل غنی سازی و تغییر فرم یافته‌است؛ که مشابه شیر انسان میتواند نیازهای غذایی مورد نیاز یک شیرخوار را برای 6 ماه اول فراهم سازد.

شیر کامل گاو بدون تغییر، شیرگاو با چربی کمتر و شیر بدون چربی و شیرهای حیوانات دیگر به عنوان منبع اصلی غذا برای شیرخواران به دلیل قابلیت هضم کمتر، خطر زیاد آلودگی و فقدان مواد لازم برای رشد مناسب نیست زیرا شیر کامل یا شیر خام گاو میتواند کم خونی و فقر آهن در شیرخواران به دلیل دفع خون مخفی از گوارش ایجاد کند.

شیر گاو پاستوریزه از نظر آهن روی و ویتامین C محتوای کمتری داشته و بار کلیوی زیاد دارد لذا برای شیرخواران کمتر از 12 ماه نامناسب تلقی میشود و پس از شش ماهگی نیز تنها در غذای کمکی کودک در حجم کم قابل استفاده است.

ممنوعیت غذایی شیرخواران

یکی از محدودیت های غذایی شیرخواران مصرف عسل در 12 ماه اول به علت بوتولیسم است. همچنین پستانک را نباید با عسل آغشته و در دهان شیرخوار گذاشت.
آشنا کردن شیرخوار با طعم غذا و تداوم تا 4-2 سالگی بستگی به فرهنگ خانواده دارد. شیردهی اعتقادات فرهنگی و ارزشها اغلب روی عادتهای تغذیه ای شیرخوار تاثیر دارد عادت های تغذیه ی سنتی شامل پیشنهاد انواع مختلف مایعات یا مواد خوراکی آب و یا عسل در اولین روزهای زندگی و پس از آن است.

حجم شیرخشک مصرفی و یا شیر مادر در هر وعده و دفعات تغذیه در شیرخواران متفاوت است و در واقع برحسب تمایل شیرخوار شیردهی صورت میگیر‌د.
برنامه ی شروع مواد غذایی جامد قبل از 4 ماهگی توصیه نمیشود مصرف مواد جامد در ماه های ابتدایی با ظرفیت سیستم گوارش و نیازهای تغذیه ای شیرخوار سازگار نیست. به علاوه، این گونه مواد شیرخواران را در معرض آنتی ژنهای غذایی قرار‌داده و میتواند حساسیت به پروتئین را ایجاد کند.
علی رغم این توصیه و عدم وجود آگاهی علمی بین خانواده ها، بعضی از والدین مواد غذایی جامد را زودتر از 4 ماهگی شروع میکنند. در این موارد غلات، آرد برنج یا سرلاک را به شیر خشک کودک اضافه میکنند و به این ترتیب غذا را زودتر از موعد مقرر شروع غذای کمک شروع میکنند.

مشاهده ی پکیج های آموزشی والدشو

عوارض شروع زودهنگام مواد غذایی جامد در شیرخواران

بعد از تکامل باید بدانید که شیرخواران آمادگی مصرف مواد جامد را ندارند زیرا رفلکس بیرون اندازی قوی بوده و اغلب سبب میشود که غذا را به بیرون دفع کنند. اما هنگامی که به شیرخواران غذا در بطری داده میشود به طور غریزی می مکند به دلیل توانایی حرکتی محدود شیرخواران قادر به کنار زدن ارادی غذا و یا پرهیز از غذا خوردن نیستند؛ بنابراین شروع زودتر مواد غذایی جامد نوعی تغذیه ی اجباری است که میتواند سبب افزایش وزن و مستعد کردن نسبت به آلرژیها و کم خونی فقر آهن شود.

والدین باید آگاه بوده و قبل از چهار ماهگی از مصرف غذای کمکی به کودک خود اقدام نکنند. همچنین باید بدانند پس از شروع غذای کمکی از مصرف آبمیوه‌ها و نوشابه‌های غیر مغذی با طعم میوه یا نوشابه‌های حاوی کربنات سودا یا گازدار برای کودکان پرهیز کنند.
انواع متنوعی از این آبمیوه ها و نوشابه های غیر مغذی در دسترس هستند اما کالری مورد نیاز را برای شیرخواران کمتر از 12 ماه تامین نمیکنند. این گونه نوشابه‌ها ممکن است جانشین مواد غذایی نظیر شیر شده و منجر به مشکلات سلامتی یا رشد شوند. مصرف آبمیوه طبیعی نیز طی 6 ماه اول ضروری نمیباشد.

جمع بندی

در این مقاله به محدودیت های غذایی شیرخواران پرداخته‌ایم، غذای شیرخواران در شش ماه اول تولد باید تنها شیرمادر یا شیرخشک مناسب وضعیت نوزاد باشد. برای شروع غذاهای جامد باید توجه داشته باشید که زودتر از شش ماهگی نباشد زیرا ممکن است حساسیت غذایی و آلرژی در کودک ایجاد شود در صورت آگاهی بیشتر دوره آموزش مراقبت از نوزاد را مشاهده کنید.