عامل اصلی که بر قد افراد تأثیر می گذارد، ارث یا ژنتیکی آنها است. با این حال، با تحقیقاتی که انجام شده است مشخص شده که بسیاری از عوامل دیگر از جمله تغذیه، هورمون‌ها و شرایط پزشکی و بیماری ها می‌توانند بر رشد قد کودکان تأثیر بگذارند.
دانشمندان بر این باورند که ژنتیک مسئول حدود 80% رشد قد انسان از زمان تولد تا بزرگسالی است. آنها معتقدند با کمک تغذیه در دوران بارداری مادر و تغذیه سالم بعد از تولد و عوامل محیطی زیادی میتوانیم کودکان بلند قد تری داشته باشیم. اما از آنجایی که افراد تمایل دارند فرزندان بلند قدی داشته باشند در این مقاله درباره عوامل کمک کننده در رشد قد در کودکان میپردازیم.

رشد بد کودک به چه شکل است؟

در سال اول زندگی، کودکان معمولا نسبت به زمان تولد 50% رشد قدی دارند یعنی کودکی که با قد 50 سانتی متر متولد میشود در یکسالگی حدودا 75سانتی‌متر قد دارد بین سنین 2 تا 5 سالگی، کودکان معمولاً سالانه 6/3 تا 8/9 سانتی متر رشد می کنند.
و در سن 10 سالگی، کودکان معمولاً هر سال 6/3 سانتی متر رشد می کنند. در دوران نوجوانی که تقریباً از 11 سالگی تا 21 سالگی طول می کشد، نوجوانان به 15 تا 20 درصد نهایی قد بزرگسالان خود می رسند. بعد از این، صفحات رشد استخوان جدید را متوقف می کنند و رشد قدی فرد متوقف می شود و با شروع فرآیندهای معمول پیری، افراد با افزایش سن به تدریج شروع به کاهش قد می کنند.

بهترین زمان برای رشد قدی کودکان

افزایش قد هرشخص تا حد زیادی توسط ژنتیک تعیین می‌شود و بیشتر افراد بعد از 18 سالگی بلندتر نخواهند شد. کودکان به سرعت رشد میکنند و رشد قدی آنها معمولا بین 8-13سالگی در دختران و 10-15سالگی در پسران است .با این حال، که ژنتیک نقش مهمی دارد اما تغذیه مناسب در دوران کودکی و نوجوانی، می‌تواند عاملی باشد تا قد فرد به حداکثر رشد خود برسد. اما سو تغذیه نیز مانع رشد کودکان میشود.
عوامل محیطی موثر در افزایش رشد قد:
ما نمی توانیم بیشتر عواملی را که بر قد تأثیر می گذارند را کنترل کنیم یعنی دسترسی به DNA نداریم و روی آن تغییری نمیتوانیم اعمال کنیم.
با این حال، عواملی وجود دارند که می توانند رشد را در دوران کودکی و بلوغ افزایش یا کاهش دهند.
این عوامل عبارتند از:
1-داشتن تغذیه خوب و سالم برای کودک
تغذیه نقش بسیار مهمی در رشد دارد. کودکانی که تغذیه مناسبی ندارند یا به نوعی سو تغذیه دچار هستند به اندازه کودکانی که تغذیه سالم دارند رشد قدی نخواهند داشت. در راستای افزایش قد کودک متخصصان تغذیه توصیه به داشتن رژیمی متعادل و متنوع حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات دارند. داشتن رژیم سال تضمینی برای دریافت تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز برای رشد قدی کودکان است. در واقع کودکان باید پروتئین و کلسیم برای سلامت و رشد استخوان ها و عضلات دریافت کنند. بعضی از غذاهای حاوی از پروتئین عبارتند از:

• انواع گوشت قرمز و پرنده ها
• ماهی و غذاهای دریایی
• تخم مرغ، حبوبات رآجیل و دانه ها
• سبزیجات سرشار از پروتئین، مانند اسفناج، مارچوبه و سبزی

بعضی از غذاهای سرشار از کلسیم عبارتند از: ماست، شیر، پنیر، کلم بروکلی، کلم پیچ، سویا، پرتقال ها رساردین، ماهی سالمون
همانطور که گفتیم رژیم غذایی مادر در بارداری تاثیر بر رشد قد کودک دارد که سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز توصیه می کند که افراد باردار از غذاهای متنوعی مانند: سبزیجات نارنجی و سبز، میوه، لبنیات پاستوریزه، لوبیا، آجیل، گوشت، ماهی در رژیم غذایی خود استفاده کنند.

2-خواب کافی

عامل محیطی دیگر موثر بر رشد قد کودک خواب کافی است .خواب باعث رشد بهتر کودکان و نوجوانان می شود. با خواب زود هنگام داشتن خواب عمیق، بدن کودک هورمون های مورد نیاز برای رشد را آزاد می کند. اما نداشتن خواب کافی در مدت طولانی با رشد سالم کودک تداخل دارد و علاوه بر رشد باعث کاهش توانایی تمرکز، یادگیری و مشارکت در زندگی  میشود.
3-ورزش مناسب برای رشد قد
ورزش ماهیچه‌ها و استخوان‌های را تقویت می‌کند، به کودک کمک می‌کند وزن سالمی داشته باشید و تولید هورمون رشد را افزایش می‌دهد. کودکان باید روزانه یک ساعت در روز ورزش و فعالیت بدنی داشته باشند. ورزشهای مفید در رشد قد کودک مثل:

• تمرینات قدرتی مانند دراز و نشست و بارفیکس
• تمرینات انعطاف‌پذیری مانند یوگا
• فعالیت‌های هوازی مانند طناب‌زدن یا دوچرخه‌سواری و شنا.

تمامی این عوامل باهم میتوانند به بهبود رشد قدی کودک کمک کنند.