عفونت گوش یکی از عفونتهای شایع کودکان است و معمولا هر کودک یکبار تا سه سالگی این بیماری را تجربه میکند. انتهای کانال گوش یک پرده تقریبا شفاف و اما محکم است‌ که به آن پرده صماخ یا پرده تمپان گفته‌میشود‌. عفونت گوش میانی یعنی عفونت بخش پشت‌پرده که در واقع ویروس یا باکتری باعث ایجاد آن شده و عامل عفونت از از طریق گلو یا بینی یا سینوس وارد آن میشود. به خاطر همین است که معمولا گوش‌درد (عفونت گوش میانی) بعد از سرماخوردگی ایجاد میشود. در ادامه به توضیح علائم عفونت گوش و درمان آن میپردازیم.

علائم عفونت گوش کودک

همانطور که گفتیم عامل باکتری یا ویروسی پس از یک سرماخوردکی یا عفونت سینوسی میتواند باعث عفونت گوش میانی شود. در مواردی نیز رفلاکس و بازگشت شیر نیز میتواند باعث ورود مواد غذایی در پشت مجرای گوش و باعث عفونت شود. همچنین پوزیشن خوابیده شیردهی نیز میتواند باعث تشدید این وضعیت شود. نوزادان یا کودکان که مبتلا به عفونت گوش میشوند اولین علامت در آنها تغییرات خلق‌وخوی و بیقراری مدام است. اگر شیرخوار یا کودک شما همزمان مبتلا به سرماخوردگی است و بیش از حد معمول گریه می‌کند، و با آغوش‌گرفتن تغییر فضا آرام نمیشود و بیقراری را چند ساعت ادامه میدهد و همچنین تب دارد ممکن است دچار عفونت گوش نیز شده باشد. عفونت گوش گاها نیز بی خوابی دارد. علاوه بر این این کودکان حال بد خود را با علائمی که در ادامه به آن میپردازیم نشان میدهند.

1- گرفتن یا کشیدن گوش: نوزادان از زمان تولد تا دوران کودکی به دلایل تکاملی متفاوتی گوش های خود را لمس میکنند. اگر لمس کردن گوش همراه با حال عمومی خوب آنها باشد پس انها گوش درد ندارند اما اگر کودک گوش های خود را میکشد و گریه میکند و همزمان مبتلا به بیماری است به گوش درد نیز باید شک کنید.

2- بی اشتهایی و اسهال و استفراغ کودک:
عفونت گوش میتواند باعث علائم گوارشی در کودکان شود و بی اشتهایی در این بیماری شایع است زیرا کودک احساس درد در حین بلعیدن و جویدن دارد و همچنین بیماری های ویروسی و میکروبی برحسب واکنشهایی که در بدن ایجاد میکنند باعث مشکلا معده و روده میشوند و در نتیجه کودک دچار بی اشتهایی میشود. همچنین این عفونت ها علاوه بر بی اشتهایی باعث اسهال و استفراغ کودک یا شیرخوار میشوند.

خروج مایع زرد یا چرک و خون یا بوی بد از گوش: این علامت چندان شایع نیست مگر کودک عفونت خیلی شدید و یا درمان نشده داشته باشد. خروج چرک یا خون اغلب برای نوزادان اتفاق نمی‌افتد، اما برای کودکانی که اتفاق بیفتد یعنی عفونت پشت پرده زیاد بوده و باعث پارگی پرده گوش شده‌است اما این پارگی باعث کر شدن کودک نمیشود.اما با وجود این علامت عفونت گوش کاملا تایید میشود. این را نیز در بدانید درصورتی که حال کودک خوب است و از گوشش مایع خارج شود باید از نظر عوامل دیگر کودک بررسی شود.

عوامل افزایش‌ عفونت گوش کودک

همانطور که گفتیم عفونت گوش ممکن است در هر سنی ایجاد گردد، که این عفونتها اغلب در کودکان و شیرخواران شایع تر هستند و تقریباً کودکان در سن 0 -3 سالگی این عفونت را بیشتر تجربه می کنند. اوتیت حاد میانی به عفونت حاد گوش میانی گفته‌می شود که معمولاً کمتر از 6 هفته طول میکشد عامل ایجاد کننده آن معمولاً استرپتوکوک پنومونیه هموفیلوس آنفلوانزا و مورکلا کاتارالیس است که به واسطه نارسایی لوله استاش وارد گوش میانی می شوند. نارسایی لوله استاش به دلیل انسداد یا تنگی های مادرزادی  آن ایجاد میشود که حاصل عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی، التهاب بافتهای اطراف (سینوزیت یا واکنشهای آلرژیک مانند رینیت آلرژیک) است. باکتریها میتوانند از طریق ترشحات آلوده حلق بینی به لوله استاش و از طریق پارگی پرده صماخ به گوش میانی وارد شوند. اگزودای چرکی معمولاً در گوش میانی وجود دارد. همچنین کودک علائمی مانند تب و بی حالی دارد، زیرا بدن او در تلاش برای مبارزه با عفونت است.

زمان تماس با پزشک برای عفونت گوش کودک

با دیدن اولین نشانه و این علائم در کودکان می بایست به پزشک متخصص مراجعه نمایید. علائم عفونت گوش در کودکان شامل:

• تب
• گریه
• بی قراری
• بی خوابی و کم خوابی
• گرفتن‌گوش
• گرم شدن بیش از حد گوش
• بوی بد از گوش و یا خروج ترشح چرکی از گوش
• بی اشتهایی
• اسهال و استفراغ

درمان عفونت گوش کودکان

برای درمان کودکان پزشک معمولا از آنتی بیوتیک برحسب نوع علائم استفاده میکند،البته داروی آنتی بیوتیک باید با دوز صحیح و سر ساعت دقیق مصرف شود تا اثر مناسبی داشته باشد .در مواقع تب و درد کودک دکتر از استامینوفن  و یا بروفن استفاده میکند .از داروی آسپرین برای کنترل تب پرهیز کنید .در صورت عدم بهبودی علائم بعد از  ۴۸ تا ۷۲ ساعت مجددا با پزشک کودکتان مشورت کنید. همیشه درمان دارویی کودک را کامل انجام دهید و با کمتر شدن علائم داروی کودک را قطع نکنید.زیرا عفونت درمان نشده میتواند عوارضی مثل پارگی یا زخم بر روی پرده گوش کودک ایجاد کند.
و در موارد  نادر، عفونت  درمان‌نشده  گوش میتواند باعث   عفونت جمجمه در پشت گوش یا همان ماستوئیدیت و یا مننژیت ‌شود. پس درمان کودک را به موقع انجام دهید،

پیشگیری از عفونت گوش در کودکان

عفونت گوش از عفونت‌های تنفسی که اغلب قبل از عفونت گوش یا همراه آن اتفاق می‌افتند، ایجاد میشود که این عفونتها واگیر دار هستند. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری ها بهترین کار شستن دستهای خودتان و فرزندتان در زمان قبل، بعد تعویض پوشک و قبل از سرو غذا است.
از جمله راهکارهای دیگر برای پیشگیری از ابتلا به عفونت گوش در کودکان میتوان به نکات زیر اشاره کرد.
واکسن‌های کودک خود را به موقع بزنید: واکسن ها کمک به تقویت ایمنی بدن کودکان میکنند، واکسنهایی مانند واکسن آنفولانزا و پنوموکوک نیز از جمله مواردی هستند که از عفونتهای عامل عفونت گوش پیشگیری میکنند. که با توجه به نظر پزشک تزریق میشوند.
دخانیات را از کودک خود دور کنید زیرا ریسک عفونت را افزایش میدهد.
شیردهی با شیر مادر انجام دهید؛شیرمادر به دلیل داشتن آنتی بادی های فراوان در پیشگیری از این عفونت ها نقش مهمی دارد. البته شیردهی را در وضعیت دراز کش انجام ندهید زیرا ریسک عفونت گوش را افزایش میدهد. بهتر است کودک را در حالتی نگه دارید که سرش از بقیه بدنش بالاتر باشد.

از شش ماهگی تلاش کنید پستونک را از کودک بگیرید
زیرا در کودکان بالای شش ماه عفونت گوش در کودکانی که از پستونک استفاده میکنند بیشتر است.
بهداشت دست‌ها را رعایت کنید: هرچند که عفونت گوش مسری نیست، اما عفونت‌های تنفسی‌ای که منجر به عفونت گوش می‌شوند، مسری هستند.

درمان جراحی در عفونت گوش
کودکانی که عفونت گوش‌های متعددی داشته‌اند که با وجود مصرف آنتی‌بیوتیک ماه‌ها ادامه یابد، ممکن است لازم باشد از لوله‌های تهویۀ گوش استفاده کنند.

درمان جراحی

برش پرده صماخ را میرینگوتومی با تیمپانوتومی می نامند. پرده صماخ به وسیله یک ماده بی حس کننده موضعی بی حس میشود. این عمل بدون درد بوده و کمتر از 15 دقیقه طول میکشد در زیر میکروسکوپ پزشک متخصص گوش و حلق و بینی برشی روی پرده صماخ ایجاد میکند تا از فشار بر آن کاسته‌شود و مایع سروزی یا چرکی از گوش میانی خارج گردد. به طور معمول از این روش برای درمان اوتیت حاد میانی استفاده نمی شود اما در صورتی که بیمار عفونت مکرر داشته یا در اثر عفونت دچار اختلال رشد شود و نتواند آواهارا درست تشخیص دهد میتوان از آن استفاده نمود. همچنین با این روش میتوان ترشحات خارج‌شده را بررسی کرد کشت و آزمون حساسیت تا با شناخت ارگانیسم از آنتی بیوتیک مناسب علیه آن استفاده نمود برش در عرض 24 تا 72 ساعت ترمیم می یابد.
اگر اوتیت حاد میانی عود کننده باشد و موارد منع مصرف وجود نداشته باشد، از یک لوله متعادل کننده فشار میتوان استفاده کرد این لوله که موقتا نقش لوله استاش را در متعادل کردن فشار ایفا میکند برای ۶-۱۸ماه در گوش باقی می ماند .سپس آنرا خارج کرده  و محل سوزاخ ترمیم میشود.