مایع آمنیوتیک چیست و میزان حجم آن در کیسه آب

آمادگی روحی و جسمی بارداری برای والدین و رعایت مراقبت های دوران بارداری به شما کمک میکند بارداری و زایمان راحت تری داشته باشید.
مایع آمنیوتیک یک مایع زرد شفاف است که در روزهای اول بارداری در کیسه آمینیوتیک تشکیل می شود. وجود مایع آمینیوتیک برای رشد سالم جنین ضروری است.
اختلالات باعث کاهش و افزایش میزان مایع آمینیوتیک میشود که میتواند مشکلاتی را برای جنین ایجاد کند. این مایع حاوی مواد مغذی، هورمون ها و آنتی بادی های مورد نیاز جنین است و کمک به حفاظت از جنین در برابر صدمات میکند.

مایع آمنیوتیک چیست؟

کیسه آمینیوتیک از دو غشا، آمنیون و جفت تشکیل شده است. که جنین در آن رشد میکند، مایع آمینیوتیک در ابتدا از آب بدن مادر تشکیل می شود. در حدود هفته بیستم بارداری، ادرار جنین جایگزین آن می شود، زیرا جنین مایعات را می بلعد و دفع می کند.
مایع آمنیوتیک همچنین حاوی مواد مغذی، هورمون ها و آنتی بادی های ضد عفونت نیز است. در زمانی که رنگ مایع آمینیوتیک به سبز یا قهوه ای تغییر یابد نشانه دفع مدفوع کودک است که مشکل و خطر محسوب میشود و زایمان باید سریعتر انجام شود و این نوزادان معمولا پس از تولد به درمان نیاز خواهند داشت.

عملکرد مایع آمنیوتیک چیست؟

۱- محفاظت از جنین: مایع آمنیوتیک از جنین در مقابل ضربه و فشار از بیرون محافظت میکند
‌۲- تنظیم دما: مایع آمنیوتیک کمک به تنظیم دمای اطراف جنین میکند و از جنین در برابر سرما و گرما محافظت میکند
۳- پیشگیری از برخی عفونت ها: برخی از پادتنها از جفت عبور کرده و جنین را در برابر برخی بیماری ها محافظت میکند.
کمک به رشد بهتر جنین: جنین در مایع آمینیوتیک حالتی شناور دارد که کمک به رشد بهتر عضلات و استخوانهای او میکند همچنین با تنفس و بلع مایع آمینیوتیک جنین به رشد عضلات گوارشی و تنفسی کمک میکند. همچنین مایع آمنیوتیک از فشرده شدن بند ناف جلوگیری می کند.
‌در حالت عادی، میزان مایع آمنیوتیک در هفته های ۳۴ تا هفته ۳۶بارداری به میانگین به ۱۰۰۰ سی سی یعنی بیشترین میزان خود می­ رسد. این مقدار با نزدیک شدن به زمان تولد کاهش می یابد و در هفته ۴۰ بارداری به طور متوسط حدود ۸۰۰ سی سی مایع آمنیوتیک جنین را احاطه می­ کند.
حال در برخی مواقع ممکن است میزان مایع آمنیوتیک بیشتر یا کمتر از اندازه نرمال باشد.و یا حتی عفونتی در رحم ایجاد شود.

‌آمینونیت : التهاب آمینون یکی از علائم عفونت داخل رحم است و معمولا با پارگی طولانی مدت کیسه آب و زایمان های طولانی همراه است.

افزایش مایع آمنیون

هنگامی که حجم مایع آمینون بیش از ۲ لیتر می باشد. به طور طبیعی حجم مایع در هفته ۳۶ حدودا یک لیتر است و پس از آن کاهسته می شود.
ترم به حدود ۸۰۰cc می رسد و پس از سپری شدن مدت معمول حاملگی حجم آن تنها به چند صد سی سی و حتی کمتر  می رسد.
مایع آمینیون در زمان پلی هیدرو آمینوس از نظر ترکیب مشابه مایع آمینونی طبیعی می باشد و علت آن هنوز مبهم است. اما ناهنجاری های جنینی به ویژه ناهنجاری های
سیستم عصبی مرکزی، دستگاه گوارش، ریه، عفونت ها، مشکلات ضربان قلب جنین و ناسازگاری خونی بین مادر و کودک به عنوان مثال ناسازگاری Rh، دیابت بارداری کنترل نشده مادر همگی دلایلی بر این بیماری هستند.

این وضعیت همچنین در طی چند بارداری، زمانی که مادر بیش از یک جنین حمل می کند، ممکن است رخ دهد. در حضور هیدرآمنیوس شایع تر هستند.
وقوع‌ آنسفالیت، اسپینا بیفیدا، آترزی دئودنال در پلی هیدرآمنیوس می تواند به دلیل افزایش برون ده مایع از طریق سیستم مایع نخاعی یا دستگاه ادراری جنین در بلعیدن مایع باشد.

علائم

در نوع حاد بارزتر و به صورت درد شکم، ادم اندام تحتانی و تنگی نفس ظاهر می شود، ممکن است تجمع مایع آنقدر سریع باشد که برای نجات مادر، تخليه فوری ضرورت پیدا کند. در صورت بزرگ بودن رحم و غیر قابل تشخیص بودن صدای قلب جنین باید به پلی هیدرآمنیوس شک کرد. بهترین تست تشخیص آن سونوگرافی است.
در صورت بروز عوارض مانند: پرولاپس بند ناف، کنده شدن زودرس جفت، مرده زایی، زایمان زودرس، خونریزی پس از زایمان باید القای زایمان انجام شود.
‌در موارد شدید که عوارض رویت نشده باشد با آمنیوسنتز یا دارویی به نام ایندومتاسین تلاش برای کاهش میزان مایع آمنیوتیک میشود و این دارو نیز میزان ادرار کودک را کاهش میدهد.
اما در صورت خفیف بودن شرایط نیاز به بررسی مادر از نظر دیابت و سونوگرافی مکرر برای کنترل سطح مایع آمنیوتیک در رحم است. معمولا موارد خفیف بدون درمان بهبود می یابند.

اگر مایع آمنیون کمتر از حد معمول باشد نیز ممکن است مشکل ساز باشد حجم مایع آمنیوتیک کمتر از 300 میلی لیتر مضر است. علت آن نامشخص است و کمبود شدید آن موجب افزایش مرگ و میر جنین  است و معمولا همراه با انسداد دستگاه ادراری جنین، فقدان کلیه ها، پارگی زودرس پرده ها اتفاق می افتد. در الیگوهیدرآمنیوس پوست جنین خشک، چرمی و چروک خورده است و وقوع هیپوپلازی ریه نیز شایع است.

والدشو توصیه میکند در صورت هرگونه علائم غیرطبیعی به پزشک خود مراجعه نمایید، آزمایشات و سنوگرافیهای مربوطه را انجام دهید.